Σήμερα συμπληρώνονται πέντε χρόνια από τότε που «έφυγε» από κοντά μας ο Γεώργιος Αλέξανδρος Μαγκάκης. Όσοι τον γνωρίσαμε, από οποιαδήποτε απόσταση, έχουμε κάτι να θυμηθούμε και να πούμε γι' αυτόν. Ή και να διηγηθούμε.

Άλλοι τον θυμούνται ως έναν από τους πιο σπουδαίους νομικούς της πατρίδας μας. Με διεθνή φήμη. Τόσο ως θεωρητικό του δικαίου όσο και ως μαχητή. Όχι μόνο στα ακροατήρια των δικαστηρίων.

Άλλοι τον θυμούνται ως δάσκαλο. Με λαμπρά δείγματα της διδασκαλίας του στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Μερικά από τα μαθήματά του έγραψαν ιστορία. Και στη συλλογική μνήμη πολλών από μας.

Άλλοι τον θυμούνται ως υπερασπιστή των διωκομένων. Θερμό, ευρηματικό, λυρικό και πειστικό.

Άλλοι τον θυμούνται ως αγωνιστή στο πλαίσιο του πιο σκληρού αντι-χουντικού αγώνα. Στα χέρια του κράτησε και το εκρηκτικό πυρ. Και κατέβαλε το τίμημα του αβάσταχτου πόνου και της παράλογης βίας στα κρατητήρια της δικτατορίας.

Άλλοι θυμούνται τη Δίκη του στο μέσον της επτάχρονης δικτατορίας. Και είναι πολλοί αυτοί. Πάρα πολλοί. Η Δίκη εκείνη έσπασε και συνέτριψε τη σιωπή για τα πράγματα της χώρας μας στη διεθνή και, κυρίως, στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη.

Άλλοι θυμούνται το μεταρρυθμιστικό έργο του στο χώρο της Δικαιοσύνης. Το νέο οικογενειακό δίκαιο. Την ολοκλήρωση της διοικητικής δικαιοσύνης. Την ποινική προστασία του δημοκρατικού πολιτεύματος. Την ποινικοποίηση κάθε αναξιοπρεπούς συμπεριφοράς σε βάρος κάθε κρατούμενου. Τους οργανωτικούς νόμους για τη Δικαιοσύνη. Τον εκσυγχρονισμό του ποινικού δικαίου. Και τόσα άλλα.

Άλλοι θυμούνται το έργο του ως εκπροσώπου της Ελληνικής Δημοκρατίας στα θεσμικά όργανα της Ευρώπης. Κάποιοι, επιτέλους, πρέπει να θυμίσουν στους υπόλοιπους ότι ο Γεώργιος Αλέξανδρος Μαγκάκης άνοιξε τον δρόμο των διαδικασιών για την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Και σε μένα, επιτρέψτε μου, μια προσωπική επιλογή. Δεν ξεχνώ ποτέ το «Γράμμα προς τους Ευρωπαίους». Έναν ύμνο για την Ελλάδα, τον πολιτισμό της και τους ανθρώπους της. Το 'γραψε πίσω από τα κάγκελα της φυλακής. Και μεταφράστηκε σε δεκάδες γλώσσες σ' όλο τον κόσμο. Μπήκε και σε σχολικά βιβλία. Και μεγάλοι ηθοποιοί το χρησιμοποίησαν, απαγγέλλοντας το σε βαρυσήμαντες ιστορικά τελετές για τις χώρες τους και την ευρωπαϊκή προοπτική τους.

Να σας το θυμίσω.

Και κάτι σαν υστερόγραφο. Ήταν ένας τρυφερός, βαθύτατα πολιτισμένος και στοχαστικός άνθρωπος.