Στο πρώτο μέρος σκιαγράφησα τη σημερινή μελανή πραγματικότητα. Και πως οδηγηθήκαμε σε αυτή. Στο δεύτερο μέρος διατύπωσα συγκεκριμένες προτάσεις για την υπέρβαση της. Δεν είχα (ευτυχώς!) φιλοδοξήσει να καταγράψω ένα ολοκληρωμένο σύστημα κυβερνητικής δράσης. Άπαγε της βλασφημίας! Ανέβασα στο επίπεδο των στόχων και των προγραμματικών αρχών επιλογές. Επιλογές τοπίων στα οποία πρέπει να επικεντρωθούν οι προσπάθειες στρατηγικών παραγόντων του δημόσιου βίου. Και επιλογές οργανωμένων δράσεων σε κρίσιμους τομείς της Πολιτείας, της κοινωνίας και της οικονομίας.
Όλα όσα πρότεινα έχουν μία ουσιαστική προϋπόθεση. Να εξηγήσω τη λογική της και το σκεπτικό της.
Σήμερα έχει σχεδόν παγιωθεί μία διαφορά δύο με τρεις μονάδες υπέρ του ΠΑΣΟΚ. Η διαφορά είναι δύσκολα αναστρέψιμη. Ο Κ. Καραμανλής έδειξε ο ίδιος να διακατέχεται από πολλές αδυναμίες, μία πρόδηλη και επικίνδυνη διστακτικότητα στη λήψη αποφάσεων. Και, κυρίως, ανέδειξε ένα καίριο ελάττωμά του, που μέχρι σήμερα είχε κατορθώσει να αποκρύψει: Την έλλειψη πολιτικού αισθητηρίου, πολιτικού ενστίκτου και πολιτικής κρίσης. Και ούτε ο ίδιος, ούτε ο αυτοαποκαλούμενος κοινωνικός περίγυρος της Νέας Δημοκρατίας φάνηκε να διαθέτουν τη δύναμη παραγωγής πολιτικών ιδεών και πολιτικών πρωτοβουλιών.
Η παγίωση αυτής της πολιτικής διαφοράς υπέρ του ΠΑΣΟΚ δεν είναι, όμως, ικανή να επιτρέψει στο ΠΑΣΟΚ να σχηματίσει αυτοδύναμη κυβέρνηση. Τα ποσοστά και των δύο μεγάλων κομμάτων κινούνται στο επίπεδο του 30%. Και όποια προεκλογική ( και  μόνη) δυναμική και αν αναπτυχθεί δύσκολα ξεπερνιέται και κατακτιέται το όριο της αυτοδυναμίας. Άλλωστε ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι έτοιμος. Η κυβερνητική προοπτική τον αναστατώνει ιδεολογικά και τον μπερδεύει πολιτικά. Θα προτιμήσει την εκλογική συρρίκνωση του από την ανάληψη κυβερνητικών ευθυνών.
Φυσικά, το τέλος αυτής της διαδικασίας δε θα είναι παρατεταμένη ακυβερνησία. Ιστορικά ο λαός μας έχει απορρίψει την προοπτική διαρκούς ασυνεννοησίας μεταξύ των ηγεσιών των πολιτικών κομμάτων της χώρας. Κάποιες θα τιμωρήσει. Κάποιες θα στηρίξει, αν δεν τις επιδοκιμάσει και επιβραβεύσει.
Κυβέρνηση θα έχουμε τελικά. Κυβέρνηση νέα και με νέα κάποια πρόσωπα θα αποκτήσουμε. Τι δε θα έχουμε; Κυβέρνηση ισχυρή, δυνατή και δυναμική, όπως εκείνες του Ανδρέα Παπανδρέου, δε θα έχουμε. Λείπουν τα πρόσωπα. Κυρίως λείπουν οι συγκεκριμένοι πολιτικοί και οι συγκεκριμένες ιστορικές συνθήκες. Κυβερνήσεις με τόσο ισχυρούς δεσμούς ηγέτη και λαού, όπως στα χρόνια του Ανδρέα Παπανδρέου, δε θα ξαναποκτήσουμε ποτέ. Κυβερνήσεις ισχυρές, όπως του Κ. Σημίτη; Αυτό το ιστορικό φαινόμενο δύσκολα επαναλαμβάνεται.
Ο επιχειρηματικός κόσμος έχει διασπαστεί. Οι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ δεν πρόκειται να βρεθούν στο ίδιο πεδίο εγκάρδιας συνεννόησης.
Η κομματική στελέχωση, τόσο ισχυρή, τόσο δημιουργική δεν πρόκειται να επαναληφθεί . Και κυρίως η λαϊκή συναίνεσα στα χρόνια του Κ. Σημίτη, όσο χαλαρή και αν αποδεικνυόταν σε ορισμένες περιστάσεις και περιπτώσεις, ξεπερνούσε τα κομματικά σύνορα. Αυτά τα φαινόμενα και οι ιστορικές συγκυρίες δεν ήσαν παρά ένα περίεργο ιστορικό κέφι.
Πολύ συνοπτικά. Και σχεδόν απλά. Καμία αυτοδυναμία δε θα καταφέρει να αντιμετωπίσει τα τεράστια προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η χώρα. Σε όλους τους χώρους και σε όλα τα επίπεδα της δημόσιας ζωής. Δε θα αρκεί η ψήφος των εκλογέων. Οσοδήποτε γενναιόδωρα και αν δοθεί.
Η πρόταση μας λοιπόν; Απαιτείται μία πολιτική συμφωνία. Όχι μεταξύ των ηγεσιών των κομμάτων. Κάτι τέτοιες συμφωνίες, ακόμα κι αν αποκληθούν και χαρακτηριστούν προγραμματικές, δε θα αντέξουν στο χρόνο. Δεν υπάρχει καν ο αρχαίος πολιτικός πολιτισμός. Με σαφή θεσμικά στοιχεία και χαρακτηριστικά.
Η πολιτική συμφωνία πρέπει να συναφθεί ανάμεσα στις πολιτικές δυνάμεις, που θα πάρουν την εντολή και την κοινωνία. Δεν απαιτείται αυτή η πολιτική συμφωνία να φορτωθεί με πάμπολλες λεπτομερειακές δεσμεύσεις. Ούτε με πολιτικά και κομματικά επιδόματα. Αρχές θα υιοθετήσει. Κανόνες θα προβλέψει. Στόχους θα στερεώσει στο ορθό ύψος και στη σωστή απόσταση.
Η διατύπωση και περιγραφή τους θα είναι αντικείμενο του τέταρτου και τελευταίου μέρους.